Podcast 'Mindful werken'

‘Hoe ga je als hooggevoelig persoon om met interne prikkels?’

Welkom bij een nieuwe aflevering van ‘Mindful werken’, dé podcast over werken in je eigen tempo. Mijn naam is Lisa Langenkamp en in deze podcast beantwoord ik in iedere aflevering een vraag over mindful werken. Ik deel praktische tips en ervaringen die mij hebben geholpen rust te vinden in een wereld waar de druk om te presteren steeds groter wordt en voldoende niet genoeg is.

De vraag die ik in deze aflevering beantwoord is:

Hoe ga je als hooggevoelig persoon om met interne prikkels, zoals gevoelens van boosheid en frustratie? Van die nare gevoelens die ‘prikken’ en waar je eigenlijk vanaf wil?

Jordi

Nu denk je misschien: ‘Wat heeft deze vraag met werk te maken?’ Maar laten we eerlijk zijn: werk kan best intens zijn. Collega’s die niet meewerken, managers die niet transparant zijn. Werk is niet altijd leuk. Zeker als je hooggevoelig bent, kunnen sommige dagen als een rollercoaster voelen. Want niet alleen externe prikkels, zoals licht en geluid, komen harder binnen, ook interne prikkels, zoals gedachten en gevoelens. 64 procent van de hooggevoelige mensen heeft moeite met het omgaan van de eigen intense of heftige emoties, zo vertelt hoogsensitiviteit en sociaal wetenschappelijk onderzoeker Esther Bergsma in haar boek ‘Het hoogsensitieve brein’. Ook blijkt uit onderzoek van Jadzia Jagiellowicz die net als Bergsma onderzoekt doet naar hoogsensitiviteit, dat hooggevoelige mensen in vergelijking met niet-hooggevoelige personen sterkere emoties ervaren bij het verwerken van prikkels. Wat doe je als je overspoeld wordt door emoties? En vooral: hoe ga je met minder fijne gevoelens om?

1. Hef je weerstand op

In één van de vorige afleveringen stelde Pieter mij een soortgelijke vraag: hij had regelmatig last van gevoelens van frustratie, onbegrip en oneerlijkheid op zijn werk, terwijl hij juist positieve gedachten wilde hebben. Mijn advies was toen om niet meteen weg te rennen voor wat je voelt. Dit zou nog steeds mijn eerste tip zijn: probeer niet je best te doen je gevoelens niet te voelen, ze zijn er immers toch al. Bovendien loop je het risico dat je emoties nóg explosiever worden als je ze negeert. Het is net alsof je een bal onder water probeert te houden: op een gegeven moment lukt het niet meer en schiet de bal op volle snelheid omhoog. Zenmonnik Paul Loomans maakt in zijn boek ‘Goed gevoel: emoties als medicijn’ de vergelijking met golven in een rivier:

Als een emotiegolf wordt belemmerd in haar voortgang, dan wordt de emotie opgestuwd. In het lichaam kan zij geen uitweg vinden en zal daarom spanning produceren, die lang kan aanhouden. Om de drukte te doen afnemen, kun je het proces omdraaien en de weerstand wegnemen. Het water kan nu wegstromen en de rust terugkeren. In de praktijk betekent het toelaten van een onaangename emotie niets anders dan onze eigen weerstand herkennen en opheffen.

Paul Loomans

Weerstand opheffen is iets anders dan je laten meeslepen door gevoelens. Je hoeft dat wat je voelt niet uit te vergroten, maar je kunt op z’n minst erkennen wat je nu ervaart. Probeer daarom gedurende de dag momenten te creëren waarop je je bewust wordt van je gevoelens. Heb je een volle agenda? Dan kun je op z’n minst de wc gebruiken. Terwijl je zit, sluit je je ogen en vraag je je af: ‘Wat voel ik nu?’ Is het onrust, pijn of verdriet? Of misschien ben je boos of geïrriteerd? Je hoeft niks te doen met je bevindingen, alleen al ruimte creëren lucht op.

2. Doe als een chirurg of detective

Niet meer vechten tegen iets wat je niet wil klinkt heel makkelijk, maar dat is het natuurlijk niet. Gevoelens van frustratie, irritatie en boosheid zijn niet fijn. Toch wil ik je vragen ze te onderzoeken. Door als een detective of chirurg te inspecteren wat er precies gebeurt, kom je tot de ontdekking dat…

  1. gevoelens tijdelijk zijn en vanzelf veranderen;
  2. onze reactie het gevoel alleen maar erger maakt;
  3. er meestal een ander gevoel onder zit.

Om een voorbeeld te geven: tijdens een retraite waarbij ik elke dag van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds negen uur mediteerde, had ik ongelofelijke last van mijn rug en schouderbladen tijdens de zitmeditaties. Uit ervaring weet ik dat het weinig zin heeft om een andere houding aan te nemen; op de één of andere manier is er dan altijd weer een andere plek die vervelend aanvoelt. In plaats van tegen de pijnlijke sensaties te vechten, probeerde ik erbij te blijven. Als een detective inspecteerde ik de plek. Eerst voelde ik een soort steek, vervolgens leek het alsof er een zware steen tussen mijn schouderbladen zat. Ook had ik het idee dat de pijn zich rondom één punt verzamelde, daarna leek het zich als een olievlek te verspreiden tot aan mijn nek.

Telkens als de pijn de overhand nam, ging ik ernaartoe met mijn aandacht. En opeens, van de één op de andere dag, had ik nergens meer last van. De pijn was verdwenen, zonder dat ik mijn best deed. Ik realiseerde me dat gedachten als ‘Wat irritant’ of ‘Shit, weer die pijn’, het gevoel alleen maar erger maakte. Bovendien labelde ik de sensaties als ‘positief’ of ‘negatief’, maar in de basis waren het gewoon sensaties waar ik een bepaald gevoel bij kreeg nadat ik had bedacht of ik het prettig of onprettig vond. Als ik besloot dat ik het niet wilde, leek de pijn alleen maar toe te nemen en langer aan te houden.

Terug naar je vraag: als je zegt dat gevoelens ‘prikken’, wat bedoel je dan? Wat voel je precies? En waar voel je dit in je lichaam? Voel je ergens spanning of onrust? Hoe uit zich dat in je lijf? Of misschien merk je het aan je ademhaling en adem je sneller of oppervlakkiger dan gewoonlijk. Probeer zoveel mogelijk je aandacht te richten op de sensaties die je ervaart. Telkens als je toch meegesleept wordt door een gedachte over wat je voelt, probeer je terug te gaan naar de ervaring. Hoe meer je hiermee oefent, hoe dichter je bij de pure emotie komt. Misschien merk je dat achter irritatie boosheid zit. Vervolgens zul je ervaren dat het gevoel dat je hebt in de basis, niet zo heftig of intens is als je dacht. Juist je reactie maakt het ‘erger’.

Een deel van de controle bestaat eruit te erkennen dat er een golf in je opwelt, waarover je even geen controle hebt. Deze golf kun je loskoppelen van je persoon. Jij bent niet de golf. Hij overspoelt je weliswaar, maar jij bent het niet zelf. De emotie speelt met je als de wind met je haren. Probeer te lokaliseren waar je de emotie precies voelt. Is het in je maag, in je hart of in je hoofd? En wat voel je precies? Ga er niet inzitten, maar kijk ernaar als een chirurg naar een open wond. Nogmaals, jij bent niet je emotie, je bent veel meer dan dat.

Susan Marletta Hart

3. Oefen met voelen

Veel hooggevoelige personen hebben weleens te horen gekregen dat ze zich niet zo moeten aanstellen of niet zo overdreven moeten reageren. Misschien heb je jezelf in de loop der tijd aangeleerd minder te voelen en een soort schild om je heen gecreëerd. In plaats van je gevoelens serieus te nemen, kun je daardoor blijven hangen in gedachten. Je wil bijvoorbeeld je gevoelens verklaren. Op de korte termijn kan dit een behulpzame strategie zijn, maar op de lange termijn kun je last krijgen van al dat denken. Het risico is namelijk dat je steeds verder van je eigen gevoel afdwaalt, waardoor je niet meer weet wat goed voor je is. Of zoals panda Bao in het boek ‘De veertien geheimen van de panda’ zegt: “Je wordt helemaal niet rustig of tevreden als je jezelf in een gevoelloze robot verandert.”

Het klinkt tegenstrijdig, maar juist door je gevoelens meer toe te laten, zul je eerder een staat van gelijkmoedigheid ervaren, oftewel innerlijke rust, en minder last hebben van emotionele rollercoasters. Bovendien zijn gevoelens belangrijke boodschappers. Waar maakt je hart een sprongetje van? Wat is je diepste wens? Dat voel je alleen als je in contact bent met jezelf, niet met de chaos van je gedachten. Mocht je toch overspoeld raken door emoties, dan kun je altijd nog afleiding zoeken of teruggaan naar de beweging van je adem. Dit is niet per se verkeerd of fout, het kan een vorm van zelfzorg zijn als je dit bewust doet.

Eerst is het moeilijk om het luikje te openen waarlangs je onrustige gedachten en gevoelens kunt loslaten, maar na wat oefening wordt het steeds gemakkelijker om stress om te zetten in gelijkmoedigheid.

Panda Bao

In balans met mindfulness

Tijdens een coachingsgesprek vertelde ik mijn mentor dat ik dingen nogal intens beleef. Te intens soms voor mijn gevoel. Haar antwoord was: “Lisa, je leeft. Je leeft!” Onbewust had ik een oordeel over mezelf: ‘Ik mag dit niet voelen.’ Haar reactie bracht een ander perspectief: ik ben een mens en daar horen gevoelens bij. De ene keer zijn ze wat intenser dan de andere keer. Maar hoe mooi is het dat ik een rijke binnenwereld heb en kan genieten van al het moois dat deze wereld mij te bieden heeft?

Natuurlijk kun je beter worden in het omgaan met heftige emoties, maar dat wil niet zeggen dat je je voortaan altijd super voelt. Het leven bestaat nu eenmaal uit pieken en dalen – daar kun je niks aan veranderen. Het gaat erom dat je het juiste ‘gereedschap’ hebt, zodat je weet wat je kunt doen (of beter kunt laten) mocht je last hebben van interne prikkels. Kun je hier wel wat hulp bij gebruiken? Laat het me dan weten. Voordat ik vakantie ga vieren, heb ik nog één plekje voor een individuele mindfulnesstraining. Redenen om mee te doen:

  1. Je wil meer rust vinden en minder op de automatische piloot leven.
  2. Je wil mindfulness daadwerkelijk in de praktijk toepassen en het onderdeel maken van je dagelijks leven. Oftewel: je bent op zoek naar tips en handvatten.
  3. Je wil ontdekken wat voor effect een mindfulnesstraining zou kunnen hebben op je leven.

Wat een vaste mindfulnessroutine je brengt:

  1. Je doet dingen bewuster.
  2. Je voelt beter wat je nodig hebt.
  3. Je weet hoe je meer rust en vaker ‘uit-momenten’ creëert voor jezelf.

Neem contact met mij op.

Boekentips:

Heb jij ook een vraag op werkgebied? Stuur me een bericht en wie weet maak ik er een podcast van!

Ik doe mijn best om waardevolle content te maken. Dit artikel bevat daarom affiliate links. Als je via deze links iets koopt, krijg ik daar een kleine vergoeding voor zonder dat je extra hoeft te betalen. Dankjewel voor je bijdrage!